Amazońscy Indianie Kichwa z Sarayaku występują z propozycją nowej kategorii ochrony przyrody - Kawsak Sacha, czyli Żyjący Las

Pod koniec lipca 2018 Indianie Kichwa z Sarayaku w Ekwadorze oficjalnie i uroczyście przedstawili światu swoją nową wizjonerską propozycję - Kawsak Sacha, czyli Żyjący Las. Przez ostatnie dwadzieścia lat Indianie z Sarayaku opierali się wszelkim wysiłkom zmierzającym do wydobycia zasobów z żywego lasu, przyczyniając się do zatrzymania 100 milionów baryłek ropy pod ziemią, inspirując przy tym świat swoim niezłomnym oporem i determinacją, aby być jasnym światłem dla Amazonii i nie tylko.

Uroczystość obejmowała oficjalną prezentację dla rządu Ekwadoru i międzynarodowych dygnitarzy, a także wystawę i konferencję w Quito, stolicy kraju, aby pokazać styl życia Sarayaku, kulturę i alternatywną wizję prawdziwego życia na świecie w dobrobycie. Rozpoczęcie inauguracji odbyło się w czasie zbiegającym się z szóstą rocznicą historycznego orzeczenia w MiędzyamerykańskimSądzie Praw Człowieka (IACHR) na rzecz Sarayaku.

Prawie jedna czwarta z 1200 ludzi Sarayaku, mężczyzn, kobiet, dzieci i młodzieży, pod przewodnictwem starszych, kierowana przez ich wybranych przywódców, publicznie z dumą przedstawiła propozycję, nad którą pracowali przez dziesięciolecia. Jest to propozycja, której świat potrzebuje teraz: rozwiązanie kierowane przez rdzennych ludzi doświata w celu ochrony lasów i utrzymywania paliw kopalnych w ziemi.

 

Liderzy Sarayaku. Źródło: Amazon Watch

Przez ostatnie sześć miesięcy mieszkańcy Sarayaku zajmowali się mingą jak nikt inny. Minga to wspólna praca, taka jak budowa domu lub sadzenie nowego ogrodu. Kawsak Sacha minga obejmowała całą społeczność, od Tayjasaruta, organu zarządzającego Sarayaku, kierowanego przez jego prezydenta Miriana Cisnerosa; Kurakas – przywódców wspólnot; zespół komunikacyjny; stowarzyszenie kobiet; Atayak – tradycyjna szkołę; Wio – straż tubylczą; dzieci oraz wielu wolontariuszy, którzy planowali całą logistykę imprezy inauguracyjnej i konferencji.

Minga angażowała również międzynarodowych sojuszników Sarayaku, aby promować i wspierać inicjatywę, w tym Amazon Watch, IEN, WECAN, Pachamama Alliance, Rainforest Action Network, Land is Life, Oro Verde i inne, w tym autora i akademika Eduardo Kohna.

Inauguracja projektu Kawsak Sacha – Żyjący Las odbyła się 25 lipca 2018 r. uroczystym bębnieniem i tańcami w tradycyjnym domu zbudowanym w parku Arbolito w Quito, a następnie powitaniem i otwarciem Pawilonu Mieszkalnego, który przez następne kilka dni był domem Sarayaku w Quito. Ozdobiono go odciskami dłoni, zdjęciami i filmami z życia Sarayaku i glinianą ceramiką wykonaną przez kobiety i dzieci. Znalazł się tam nawet gabinet tradycyjnej naturalnej medycyny Sarayaku. 

 

Sarayaku. Źródło: Pachamama Alliance

 

Czym jest Kawsak Sacha?

Kawsak Sacha jest deklaracją życia i nadziei dla przyszłości. Pierwotne terytorium Sarayaku o powierzchni 333,000 akrów (ok 134000 ha) to Kawsak Sacha, czyli Żyjący Las - żywa i świadoma istota, jednostka posiadająca swoje prawa.

Lud Kichwa z Sarayaku zawsze miał fizyczny i duchowy związek z lasem i jego istotami opiekuńczymi, aby utrzymywać równowagę w świecie. W tym roku jednak Sarayaku zdecydował, że nadszedł czas, aby podzielić się swoją rodową mądrością w zakresie ochrony rdzennych praw, praw natury i in., ze światem.

O ile rdzenne terytoria i prawa natury są uznawane w Ekwadorze przez rząd, często jednak nie są one respektowane. Ponadto nie uszanowano historycznego orzeczenia IACHR (Międzyamerykańskiego Sądu Praw Człowieka). Pomimo nakazu sądowego, aby rząd Ekwadoru konsultował się z Sarayaku przed rozpoczęciem jakichkolwiek projektów wydobywania zasobów naturalnych na ich terytorium, rząd Ekwadoru po raz kolejny zezwolił na terytorium Sarayaku na wiercenia naftowe i planuje pod koniec tego roku (2018) uruchomienie nowej rundy udzielania koncesji naftowych w całym regionie ekwadorskiej Amazonii pokrywających się z terytoriami wielu rdzennych ludów.

Kawsak Sacha jest nie tylko odpowiedzią na opór w Amazonii, ale jest także krytycznym rozwiązaniem dla uznania rdzennych praw i terytoriów zarówno dla Sarayaku, jak i innych plemion. Mówiąc prościej deklaracja ta jest propozycją zachowania i ochrony rodowego terytorium Kichwa z Sarayaku, wolnego od wszelkich form przemysłowego wydobycia, w oparciu na plany życia opracowane przez mieszkańców Sarayaku.

Wniosek ten wzywa do stworzenia nowej międzynarodowej kategorii ochrony przyrody opartej na rdzennych światopoglądach i kosmowizjach oraz podtrzymującej samostanowienie i zarządzanie według zasad tubylców. O ile prawa i tereny rdzenne są uznawane w ustawodawstwie ekwadorskim i międzynarodowym, to nie istnieje prawo ani międzynarodowa kategoria ochrony przyrody, która uznaje wzajemne powiązania między ludami tubylczymi, a lasem.

Na spotkaniu z międzynarodowymi sojusznikami w Quito podczas inauguracji wydarzeń, Jose Gualinga, były prezydent Sarayaku, wyjaśnił:

"Obszary chronione stworzone przez rząd Ekwadoru i organizacje międzynarodowe nie chronią nas, a w wielu przypadkach naruszają nasze prawa. Są to bowiem rozwiązania tymczasowe, które mogą być zmieniane i manipulowane przez osoby sprawujące władzę. To, co proponujemy to trwała ochrona żyjących lasów i innych wrażliwych ekosystemów, od których zależą ludy tubylcze i cały świat."

Mieszkańcy Sarayaku oficjalnie złożyli swoją propozycję Kawsak Sacha (Żyjącego Lasu) do ekwadorskiego rządu i międzynarodowych przedstawicieli IUCN (Światowej Unii Ochrony Przyrody), aby osiągnąć cel formalnego uznania Kawsak Sacha za nową kategorię ochrony przyrody w harmonii i z szacunkiem wobec autochtonicznego światopoglądu.

Mieszkańcy Sarayaku mają nadzieję, że po zapoznaniu się z tą nową kategorią inni ludzie na całym świecie wykorzystają ją jako wzór ochrony praw i terytoriów dla całej naszej wspólnej przyszłości.

Lud Kichwa z Sarayaku wezwał lokalnych, krajowych i międzynarodowych sojuszników do poparcia pełnego uznania i wdrożenia propozycji Kawsak Sacha. Organizacja Amazon Watch ściśle współpracuje z ludźmi z Sarayaku od 2002 roku i jest w pełni zaangażowana w zapewnienie, że ich wizjonerska propozycja będzie wdrażana i powielana w całej Amazonii i na świecie.

Wraz ze wzrostem globalnych temperatur i emisji gazów cieplarnianych oczywiste jest, że rozwiązania naszego kryzysu klimatycznego będą pochodziły od społeczności lokalnych, tubylczych oraz oddolnych inicjatyw działających na rzecz ochrony praw miejscowej ludności, natury, zatrzymania paliw kopalnych w ziemi i przyspieszenia sprawiedliwego przejścia na 100% energii odnawialnej.

Leila Salazar-López

Tłumaczenie: Tomasz Nakonieczny

Tytuł oryginału: Sarayaku Launches Living Forest Proposal – ¡Viva Kawsak Sacha!