Deklaracja Praw Ludności Rdzennej została przyjęta przez ONZ w 2007 r. Jest to
międzynarodowy instrument prawny, który ustanawia standardy ochrony
praw ludności tubylczej.
Deklaracja ta uznaje
szereg podstawowych wolności ludów tubylczych, w tym ich prawo do
samostanowienia, duchowości, języka, ziemi, terytorium, zasobów
oraz wolnej, uprzedniej i świadomej zgody na realizację
jakichkolwiek projektów inwestycyjnych na ziemiach tubylczych.
Przez stulecia
rdzenni mieszkańcy świadczyli szereg usług ekologicznych i
kulturalnych dla ludzkości. Zachowanie tradycyjnych form wiedzy i
praktyk rolniczych pomaga w utrzymaniu różnorodności biologicznej,
zwiększeniu bezpieczeństwa żywnościowego i ochrony światowych
zasobów naturalnych. Na całym świecie żyje około 370 milionów
rdzennych mieszkańców, którzy zajmują lub wykorzystują do 22%
lądowej powierzchni ziemi, która jest domem dla 80% światowej
różnorodności biologicznej. Deklaracja Praw Ludności Rdzennej
potwierdza, że rdzenni mieszkańcy mają prawo do posiadania i
rozwoju swojej ziemi i zasobów oraz do podążania za własnymi
tradycyjnymi sposobami uprawy żywności.
Z okazji 10-lecia
ustanowienia Deklaracji (sierpień 2017 r) Food Tank podkreśla pięć
rdzennych praktyk rolniczych, które pomogły w kształtowaniu
zrównoważonych systemów i praktyk rolniczych na całym świecie.
1. Agroleśnictwo
Agroleśnictwo to
celowa pielęgnacja i sadzenie drzew w celu wytworzenia takiego
mikroklimatu, który chroni uprawy przed skrajnościami. Łącząc
rolnictwo z technikami leśnymi, ten system rolnictwa pomaga
kontrolować temperaturę, nasłonecznienie i podatność na wiatr,
grad i deszcz. System ten zapewnia zróżnicowany asortyment
produktów, takich jak żywność, pasza, drewno opałowe i budulcowe
oraz naturalne lekarstwa jednocześnie poprawiając jakość gleby,
zmniejszając erozję i magazynując węgiel atmosferyczny w postaci
biomasy i próchnicy glebowej.
2. Płodozmian
Zasady płodozmianu
z powodzeniem stosuje się w rolnictwie od tysięcy lat i są wciąż
nadal używane. Rotacja roślin uprawnych to hodowla różnych upraw
na tym samym gruncie, aby żadna grządka lub poletko nie widziały
tej samej uprawy w kolejnych sezonach. Jest to praktyka opracowana w
celu zachowania zdolności produkcyjnych gleby, zminimalizowania
szkodników i chorób, zmniejszenia zużycia substancji chemicznych i
zarządzania wymaganiami składników odżywczych. Wszystko to pomaga
zmaksymalizować plon. Praktyka rotacji płodów buduje lepszą
strukturę gleby i zwiększa zdolność do magazynowania węgla na
polach.
3. Uprawy mieszane
Uprawy mieszane,
znane również jako międzyplonowanie, to system upraw, w którym
rolnicy zasiewają więcej niż dwa gatunki roślin uprawnych w tym
samym czasie. Sadząc wiele upraw rolnicy mogą maksymalizować
wykorzystanie gruntów przy jednoczesnym zmniejszeniu ryzyka
związanego z nieurodzajem jednego z gatunków roślin.
Międzyplonowanie tworzy różnorodność biologiczną, która
przyciąga wiele pożytecznych i drapieżnych owadów, co pozwala
zminimalizować szkodniki, a także pomaga zwiększyć zawartość
materii organicznej w glebie, odkazić glebę i powstrzymać wzrost
chwastów.
4. Polikultura
Systemy polikultury
obejmują hodowanie wielu roślin różnych gatunków na tym samym
obszarze, często w sposób imitujący naturę. Poprzez zwiększenie
różnorodności biologicznej roślin, systemy polikulturowe promują
różnorodność diety w lokalnych społecznościach, są bardziej
przystosowane do zmienności klimatu i ekstremalnych zjawisk
pogodowych, a także są bardziej odporne na szkodniki i choroby.
Polikultury są integralną częścią systemów permakultury i
projektowania i zapewniają wiele korzyści, takich jak lepsza jakość
gleby, mniejsza erozja gleby i bardziej stabilne plony w porównaniu
z systemami monokulturowymi.
5. Zbieranie wody
Zbieranie wody (ang.
water harvesting) definiuje się jako przekierowanie i produktywne
wykorzystanie opadów atmosferycznych, obejmujące różne metody
zbierania jak największej ilości wody z każdego opadu. Wiele
struktur i systemów zbierania wody jest specyficznych dla
ekoregionów i danej kultury, w której zostały opracowane. Może
obejmować zbieranie wody z dachów, z wezbranych strumieni i rzek
podczas pory monsunowej lub ze sztucznie skonstruowanych zlewni.
Zapewnia to rolnikom znaczną ilość wody zmagazynowanej na wypadek
suszy lub ograniczonych opadów.
 |
| Starożytny system podziemnych akweduktów-łapaczy wody skonstruowany przez lud Nazca (Źródło: http://www.unpavedsouthamerica.com/2010/blog/water-is-life-three-of-perus-ancient-agricultural-secrets/) |
Ludy rdzenne dzięki
swojej tradycyjnej wiedzy i zrozumieniu systemów ekologicznych i
lokalnej różnorodności biologicznej odgrywają kluczową rolę w
utrzymaniu zrównoważonej produkcji w drobnych gospodarstwach
rolnych na całym świecie. Zachowanie i ciągłe rozwijanie tej
wiedzy jest osadzone w uznawanym podstawowym prawie rdzennych
mieszkańców do podążania za ich własnymi tradycyjnymi sposobami
uprawy żywności.
(Tekst skrócony)
Eva Perroni
Tłumaczenie: Tomasz
Nakonieczny
Źrodło (pełny tekst): Five Indigenous Farming Practices Enhancing Food Security
Zobacz też:
